…Stań na głowie!!! …czas zdrowia dla Łukowa… [KUNG-FU] /odcinek XXXIII

Sztuki walki to sposoby walki wręcz (lub z pomocą broni białej), których celem jest nie tylko poprawa formy fizycznej, ale także rozwój osobowościowo-duchowy. Adepci sztuk walki uczą się zadawania ciosów, aby lepiej kontrolować swój umysł i ciało oraz czuć się pewniej w sytuacji zagrożenia. Jednocześnie wpaja im się, aby nabyte techniki walki stosowali tylko w ostateczności i nigdy nie atakowali przeciwnika dla własnych celów.

Określenie „sztuki walki” odnosi się do różnych rodzajów walki wręcz lub walki z użyciem broni białej (np. kijów, szpad, szabli). W potocznej świadomości stanowią one jednolitą grupę dyscyplin, w których główny nacisk kładzie się na naukę wyprowadzania ciosów w celu pokonania przeciwnika lub skutecznej obrony przed nim. Ale tak naprawdę w sztukach walki nie chodzi o demonstrowanie swojej siły, lecz posługiwanie się nią w mądry sposób – to znaczy taki, który nie jest agresywny i zaczepny. Siła fizyczna ma prowadzić do rozwoju duchowego jednostki, a nie rywalizacji, zdobywania podziwu otoczenia czy odnoszenia własnych korzyści. Tym między innymi różnią się sztuki walki od sportów walki.

Sztuki walki a sporty walki – różnice

Najpopularniejsze rodzaje sztuk walki to te wywodzące się z krajów Dalekiego Wschodu – Japonii, Chin, Korei, Tajlandii. Wykazują one głęboki związek z filozofią buddyjską rozprzestrzenioną w tej części świata. Ich domeną nie jest rywalizacja i agresja, lecz spokój i umiejętność zapanowania nad swoimi odruchami. Przekazują ponadto uniwersalne wartości takie jak szacunek dla przeciwnika, dyscyplina, umiejętność trzymania nerwów na wodzy, konieczność samodoskonalenia. Cechy te odróżniają sztuki walki od sportów walki, czyli dyscyplin, których głównym celem jest skuteczne pokonanie przeciwnika. Te ostatnie często czerpią ze wschodnich technik walki, ale element duchowy jest w nich sprowadzony na drugi plan lub zupełnie nieobecny.

Do sportów walki można zaliczyć np. izraelską krav magę, rosyjskie sambo czy amerykański kick-boxing. Wszystkie powstały w XX wieku, a wymyślono je w celu skuteczniejszej eliminacji przeciwnika. Na przykład kick boxing stworzony został przez amerykańskich karateków, którzy byli znudzeni zadawaniem ciosów z ograniczoną siłą (jak nakazują zasady karate) – chcieli uderzać z pełną mocą, aby doprowadzić do nokautu rywala. Z kolei krav maga to tak naprawdę system walki opracowany dla Sił Obronnych Izraela, który zawiera w sobie elementy najbardziej skutecznych ciosów m.in. z judo i aikido.

Rodzaje sztuk walki: kung-fu

Kung-fu to chińska sztuka walki, która na Zachodzie zyskała popularność dzięki filmom z udziałem Bruce’a Lee. Wyróżnia się 3 ośrodki, które wpłynęły na ukształtowanie się najważniejszych stylów walki kung-fu: klasztor Szaolin, klasztor Wudang i ośrodek Emei w prowincji Syczuan. Podstawowe dla kung-fu style wzorowane są na ruchach zwierząt: lamparta (technika zwiększająca siłę), węża (nauka giętkości i wewnętrznej energii qi), żurawia (wzmacniająca ścięgna i układ nerwowy), tygrysa (rozwijająca układ kostny) i mitycznego smoka symbolizującego duchową doskonałość.

W Polsce jedną z najpopularniejszych odmian kung-fu jest Wing Tsun stworzone przez kobietę, przełożoną klasztoru Szaolin Ng Mui. Opracowała ona system walki z większym i silniejszym przeciwnikiem nastawiony na samoobronę. Wing Tsun polega na unikaniu konfrontacji siłowej i wykorzystywaniu siły przeciwnika przeciwko niemu samemu. W tym celu trzeba znać jego wrażliwe punkty, np. gardło, oczy, przyczepy mięśni. Nauczyciele Wing Tsun podkreślają, że jest to styl służący jedynie obronie własnej oraz najbliższych i powinien być stosowany jedynie w sytuacji bez wyjścia

Kung Fu jest określeniem odnoszącym się do zbioru chińskich sztuk walki. Treningi Kung Fu wymagają od ćwiczących ogromnego skupienia i przede wszystkim regularności. Ten styl walki dzieli się na wiele szkół. Trenuje się w nich zarówno ciało, jak i ducha. Wojownika Kung Fu powinien cechować: honor, uczciwość, prawdomówność i odwaga. Wzorując się na tej sztuce walki powstała inna - nazwana karate.

Kung Fu powstało z konieczności walki o pożywienie oraz ochrony przed zwierzętami. Wraz z upływem czasu nabrało także charakteru walki pomiędzy ludźmi, kiedy to formowały się plemiona i obozy o odmiennych poglądach. Początkowo tym mianem określano jednostki, które cechował honor, wytrwałość i odwaga w działaniach, a które dodatkowo regularnie trenowały. Z czasem postanowiono ujednolicić system walk Kung Fu, aby umożliwić szkolenie w tym kierunku całych formacji wojowników. Pierwsze ćwiczenia stanowiące do dziś podstawę Kung Fu, czyli tzw. formy powstawały w oparciu o dawniej istniejące rodzaje broni, wiedzę o ciele człowieka oraz taktykę walk oddziałów z dodatkiem tańca.

Style Kung Fu – podział podstawowy

Jak dotąd nikt nie znalazł odpowiednich wytycznych według których można pogrupować wszystkie szkoły i style Kung Fu. Obecnie najczęściej stosowanym podziałem jest rozgraniczenie na style południowe (obfite w wielość form ręcznych, mocną postawę, zachowanie równowagi, osłanianie środka ciała) oraz północne (wysokie podskoki, szybkie obroty, zgarniające ruchy rąk, mocne uderzenia i kopnięcia).

W czasach Żółtego Cesarza wojownicy Kung Fu walczyli atakując rogami przyczepionymi do głowy. Tę sztukę walki nazwano jiaodi.

W zależności od źródeł można dowiedzieć się, że istnieje ok. 50–60 stylów głównych, które następnie dzielone są na szkoły Kung Fu. Spośród tych znanych jest ok. 500, lecz realna ich liczba to ok. 1000 szkół. Ponad połowa nie ujawnia swoich praktyk, ponieważ stosują stary kodeks Kung Fu - nakazujący trenowania w tajemnicy.

Główne style Kung Fu

Styl Shaolin – najwięcej uwagi przywiązuje się w tym stylu do siły i umiejętności ataku oraz pracy nad zewnętrzna powłoką ciała. Styl Shaolin charakteryzuje się skokami, padami i silnymi ruchami zgarniającymi.

Styl Wudangu – kładzie nacisk na zwinność oraz odporność na ciosy, na wewnętrzną sferę, która oznacza wzmocnienie 3 czynników: jing – esencji życia, qi – energii wewnętrznej i shen – ducha. Charakteryzuje się delikatnymi i płynnymi ruchami przeciwko silnym ciosom przeciwnika.

Styl z Emei – stanowi połączenie dwóch powyższych. Podstawą techniczną tego stylu jest połączenie ruchu i bezruchu, ćwiczeń zewnętrznych i wewnętrznych. Największe znaczenie ma tutaj zręczność oraz praktyczna umiejętność walki.

To właśnie z trzech powyższych szkół odmiennych stylów walki wywodzą się wszystkie liczące się w Chinach style Kung Fu. Różne szkoły walki Kung Fu formułowały się ze względu na:

Kung Fu - style walki

Taiji Quan – tj. Pięść Wielkiego Szczytu – najdelikatniejszy styl Kung Fu. Rzadko stosuje się w nim szybkie i silne ruchy.

Xingyi Quan / Hsing i / Lu hi Chuan – styl ten stawia na jedność ciała, tj. myśli i działań. Cechują go: proste plecy i barki, rozluźnione biodra, stale zaciśnięte pieści uderzające do przodu oraz opuszczony język. Jest to styl szybkich ruchów.

Bagua Zhang / Bagua Pai – tj. Dłoń Ośmiu Trygramów – każdy ruch rękami poprzedzany jest obrotowym ruchem kończyn dolnych. Atak zadaje się za pomocą otwartych dłoni. Język powinien być wtedy uniesiony i dotykać swoim końcem górnego dziąsła. Ruchy podczas walk są delikatne lecz zwinne.

Pak Hok – tj. Styl Białego Żurawia - to popularna szkoła walki wywodząca się ze stylu o szerszym zakresie, który nosi nazwę Lama i został zapoczątkowany w Tybecie. Technika polega na specjalnym ułożeniu korpusu ciała i nóg. Nosi ona nazwę kay men bo. Jest powiązana z teorią ruchu prostego i okrężnego dłoni. Gdy ręce poruszają się po kole, nogi tylko po liniach prostych (i odwrotnie). W stylu tym nie stosuje się kopnięć powyżej pasa.

Shi He Quan – tj. Styl Białego Żurawia Południowego z Shaolinu. Chociaż nazwa brzmi podobnie do wyżej wymienionego, to w żadnym stopniu style te nie pokrywają się. Ta odmiana zapoczątkowana została w XVII w. przez Fang Ji Niang. Stosuję się w niej 21 form ręcznych i 2 formy walki z bronią. W tym przypadku charakterystyczna jest wysoka pozycja z ciężarem ciała na nodze podporowej. Podczas ataku wojownicy dźwięcznie krzyczą oraz specyficznie głośno oddychają.

Tang Lang Pai – tj. Styl Modliszki modlącej się. Modliszka to jeden z najbardziej inspirujących owadów w Kung fu. Styl ten stworzył mistrz Wong Lang, bo właśnie to zwierzę stało się jego muzą podczas pobytu w górach. Styl Modliszki opiera się na naśladownictwie ruchów z kończyn górnych modliszki i z nóg od małp. Cechuje się  także rozbudowaną techniką uderzania łokciem. Wykształciły się 4 główne szkoły tego stylu: Taiji, Meihua, Tsitsing i Kwong Pan. Aktualnie znanych jest ok. 18 odmian Tang Pai.

Hei Hu Pai – tj. Styl Tygrysa (czarnego) – powstał pod koniec XVIII w., dzięki twórcy, który nazywał się Hung Kuen. Styl ten opiera się na 10 ręcznych formach (na każdą składa się 30 ruchów) oraz 2 formach z kijem i jedną formie z mieczem. Styl ten ćwiczono  już na manekinach i drewnianych statywach, aby wyszkolić się tak, by zawsze być gotowym na przybranie odpowiedniej pozycji do walki.

Shaolin - Pokaz Kung Fu